HISTORIA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ

Historia komunikacji autobusowej w naszym mieście sięga lat dwudziestych ubiegłego wieku. Wówczas to uruchomiono linię autobusową łączącą plac Kościuszki z Dworcem PKP. Prawdopodobnie jednak na skutek kryzysu linia ta szybko przestała funkcjonować. W latach trzydzieści natomiast planowano nawet powołać do życia trolejbusy. Jednak plany te nigdy nie doczekały się realizacji. W 1935 roku uruchomiona została linia autobusowa na trasie plac Kościuszki - Wilanów (do Tomaszowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu). Komunikacja ta działała jedynie 1,5 roku. Kolejną próbę uruchomienia komunikacji miejskiej podjęto dopiero po II wojnie światowej w ramach Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Tomaszowie Mazowieckim. 15 września 1956 roku na ulice Tomaszowa Mazowieckiego wyjechało 5 autobusów Star 52, obsługujących 3 linie:
1 - Świerczewskiego - Dworzec PKP
2 - Brzustówka - Dworzec PKP
3 - Waryńskiego - Mireckiego.

STAR N52

Komunikacja wówczas wreszcie się sprawdziła i przynosiła zyski. Po roku uruchomiono czwartą linię, która kursowała od granicy miasta przy ul. Ujedzkiej do placu Kościuszki. W 1958 roku linię 1 natomiast wydłużono do nowo powstałej pętli przy ul. Suchej. W roku 1959 podjęto starania i uruchomiono kolejną linię tym razem nr 5, która połączyła plac Kościuszki z Dworcem PKP. W latach sześćdziesiątych rozpoczął się prawdziwy rozkwit komunikacji miejskiej. Liczba linii wzrosła do 10, w miejsce Starów wprowadzano nowe autobusy marki San.

SAN H100B

W latach siedemdziesiątych autobusy San zaczęto natomiast zastępować nowoczesnymi autobusami Autosan H9 (głównie H9-35).

AUTOSAN H9-35(PRZYKŁADOWA FOTA)

Zakupiono również 2 autobusy Ikarus 556. 1 października 1977 roku decyzją Wojewody Piotrkowskiego powstało Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Piotrkowie Trybunalskim. W jego skład weszły Miejski Zakład Komunikacji Piotrkowskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Piotrkowie Trybunalskim (od 1 października 1977 r.) oraz Zakład Komunikacji Miejskiej Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Tomaszowie Mazowieckim z Oddziałem w Opocznie i Zakład Komunikacji Miejskiej Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Radomsku (od 1 stycznia 1978 roku). W nowoutworzonym przedsiębiorstwie działały 3 zakłady: Zakład Komunikacji Miejskiej w Piotrkowie Trybunalskim oraz Oddział Komunikacji Miejskiej w Tomaszowie Mazowieckim z Placówką w Opocznie i Oddział Komunikacji Miejskiej w Radomsku. W lutym 1978 roku tabor OKM Tomaszów Mazowiecki liczył 50 autobusów, w tym 24 Sany H-100B, 24 Autosany H9 (H9-01, H9-03, H9-21, H9-33, H9-35) i 2 Ikarusy 556; w październiku 1978 r. OKM Tomaszów Mazowiecki posiadał już 56 autobusów, w tym 17 Sanów H-100B, 37 Autosanów H9 i 2 Ikarusy 556. W 1980 roku w Tomaszowie Mazowieckim kursowało 14 linii autobusowych, w tym: 8 miejskich, 4 podmiejskie, 1 miejska i 1 nocna. W roku 1981zostały skasowane ostatnie 2 Sany H-100B oraz 2 Ikarusy 556 w OKM Tomaszów Mazowiecki. Tabor komunikacji miejskiej w Tomaszowie Mazowieckim w 1981 roku liczył 53 autobusy Autosan H9, w tym: 1 H9-01, 2 H9-03, 1 H9-21, 3 H9-33 i 46 H9-35. Natomiast już w 1983 roku OKM Tomaszów Mazowiecki otrzymał pierwsze autobusy Jelcz PR-110U. Rok później tabor OKM W Tomaszowie Mazowieckim liczył 59 autobusów. Większość stanowiły Autosany H9-35(35 sztuki) reszta to Jelcze PR110U(23 sztuki) i jeden Jelcz PR110IL.

JELCZE PR110U

26 lutego 1985 roku Oddział Komunikacji Miejskiej w Tomaszowie Mazowieckim zmienił nazwę na Zakład Komunikacji Miejskiej w Tomaszowie Mazowieckim. W czerwcu 1985 roku ZKM Tomaszów Mazowiecki obsługiwał już 19 linii autobusowych, w tym: 11 miejskich i 8 podmiejskich. W marcu 1988 roku ujednolicono numerację autobusów WPKM Piotrków Trybunalski.ZKM Tomaszów Mazowiecki w miejsce numerów jedno - i dwucyfrowych x i xx otrzymał numerację trzycyfrową 2xx. Również w 1988 r. do ZKM Tomaszów Mazowiecki zostało przekazanych 6 piotrkowskich Ikarusów 280 w związku z przejęciem obsługi linii 12 Piotrków Trybunalski - Tomaszów Mazowiecki przez ZKM Tomaszów Mazowiecki. W 1990 roku zaczął się proces rozpadu WPKM w Piotrkowie Trybunalskim na 5 samodzielnych przedsiębiorstw komunikacyjnych. Tabor WPKM miał zostać rozdzielony do poszczególnych miast proporcjonalnie do liczby mieszkańców miasta. W ramach podziału taboru w grudniu 1990 r. ZKM Tomaszów Mazowiecki otrzymał 3 Ikarusy (2 Ikarusy 280 i 1 Ikarusa 280/A - pogotowie techniczne) oraz 1 Jelcza M11 z ZKM Piotrków Trybunalski oraz 2 Jelcze PR110U i 1 Jelcza L11.2 z ZKM Radomsko.

IKARUS 280 NA PLACU KOŚCIUSZKI

ZKM Tomaszów Mazowiecki przekazał 8 Jelczy PR110U do ZKM Bełchatów.1 stycznia 1991 roku Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Piotrkowie Trybunalskim rozpadło się na 5 samodzielnych przedsiębiorstw komunikacyjnych. W miejsce Zakładu Komunikacji Miejskiej w Tomaszowie Mazowieckim utworzono Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Tomaszowie Mazowieckim. Ponownie zmieniono numerację autobusów - tym razem z trzycyfrowej na jedno- i dwucyfrową. Półtora roku później bo 1 czerwca 1992 r. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Tomaszowie Mazowieckim przekształciło się w Miejski Zakład Komunikacyjny. W 1992 roku zakupiono 5 nowych Jelczy PR110M. Otrzymały one numery: 5, 8, 9, 10 i 21.W latach 1993 -1994 MZK Tomaszów Mazowiecki zakupił od bydgoskiej firmy 10 używanych autobusów: 7 Mercedesów O305, 2 przegubowe Mercedesy O305G i 1 MAN SL200. Otrzymały one numery: 16, 18, 19, 22, 54, 55 i 58 - Mercedesy O305, 45 i 57 - Mercedesy O305G i 56 - MAN SL200.

MAN SL200

Obecnie już zaden z nich nie jeździ. W 1994 roku zakupiono również 3 nowe autobusy Jelcz 120M. Otrzymały one numery taborowe 25,48 i 59. Dopiero po następnych trzech latach MZK wzbogaciło się o kolejne 10 autobusów. W 1997 zakupiono Jelcze 120M które otrzymały numery taborowe kolejno od 60 do 69. Musiało minąć wiele lat by dopiero w 2002 MZK zakupiło z zakładu z Puław 2 używane Jelcze PR110U z których jeden posłużył za źródło części zamiennych, a drugi po wyremontowaniu jeździł z numerem 70. W tym samym roku dokonano zakupu czterech nowych Jelczy M081MB które dostały numery taborowe od 1 do 4.

JELCZ M081MB

Po zakupie tych czterech nowych autobusów w kolejnych latach zaczęto już tylko kupować pojazdy używane.Były to jednak autobusy niskopodłogowe.Używane Neoplany N4011NF i krótsze N4009NF, a także Daaby 15-1200C i jeden dwu dwudrzwiowy 7-1200B. Co prawda są to autobusy używane, ale jeżdżą do chwili obecnej. W 2008 zakupiono jeszcze dwa autobusy marki MAN NL202 które otrzymały numer taborowy 31 i 32.

MAN NL202

Należy przy tym podkreślić, że numer taborowy został przydzielony po niemal 14 latach. W 1994 w pamiętnym wypadku na przejeździe kolejowym w Białobrzegach ówczesny Jelcz 110PR o numerze taborowym 32 został całkowicie zniszczony.

JELCZ PO WYPADKU W ZAJEZDNI

W wypadku tym zginął kierowca i dwóch pasażerów. Od tamtej pory tego numeru taborowego żaden autobus nie otrzymał.W 2009 roku tomaszowski przewoźnik kupił dwa kolejne Many.Tym razem koloru białego z czerwonymi pasami na górze. Ich numery taborowe to 38 i 39.

KOLEJNE DWA ZAKUPIONE MAN-Y

W tym samym roku dokupiono jeszcze dwa kolejne Daaby 15-1200C które otrzymały numery taborowe 36 i 37.W roku obecnym natomiast MZK zakupiło kolejne autobusy. Co prawda używana, ale oczywiście niskopodłogowe. Są nimi dwa autobusy odkupione od zakładu w Żyrardowie. Wśród nich jest w barwach żółto-czerwonych Neoplan N4009NF o numerze taborowym 8, a także Neoplan 4016TD który otrzymał numer 33.

NEOPLAN N4009NF

Zakład komunikacyjny w naszym mieście na początku lipca tego roku zakupił kolejne trzy używane autobusy. Wiadomo już, że jednym z nich jest całkowicie biały Daab 7-1200B który otrzymał numer taborowy 43.Jego zdjęcie prezentujemy poniżej:

DAB 7-1200B ZAKUPIONY W 2010 ROKU

Kolejne to także DAB-y tej serii i otrzymały one numery 44 i 45. W sierpniu natomiast tomaszowski przewoźnik zakupił ostatni w 2010 roku autobus. Jest to MAN typu NL223 w kolorze białym z pomarańczowymi wstawkami. Na jego dachu umieszczone jest charakterystyczne urządzenie które kiedyś miało za zadanie sterować sygnalizacją świetlną. Oczywiście u nas jest ono całkowicie zbędne. Pozostawione jednak, gdyż demontaż jest zbyt kłopotliwy.
  Obecnie w naszym mieście funkcjonuje 14 podstawowych linii autobusowych. Nie są one jednak poukładane numerycznie ponieważ część z nich została zlikwidowana. Mamy więc linię 1, 2, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 17, 18, 19. W okresie letnim podczas upałów jest uruchamiana dodatkowo linia Z łącząca plac Kościuszki z Zalewem Sulejowskim. W mieście również funkcjonuje jedna linia nocna. Jest ona jednak raczej linią transportową dla pracowników porannej zmiany gdyż autobus nocny kursuje po godzinie 4 rano. Należy także wspomnieć, że linia 12 łącząca nasze miasto z Piotrkowem została zlikwidowana, a w jej miejsce pojawiło się wielu prywatnych przewoźników. Szkoda bo mogła być to naprawdę rentowną nitką komunikacyjną łączącą dwa miasta.

W materiale wykorzystano zdjęcia ze strony o komunikacji miejskiej w Tomaszowie Mazowieckim, z archiwum MZK Tomaszów Mazowiecki jak również te wykonane przez redakcję strony.